Nhà báo Nguyễn Thị Hồng Chính
                                                              Tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ 

Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ có tiền thân là Tập san Sáng tác Mới chuyên đăng tải các sáng tác văn học nghệ thuật của các văn nghệ sỹ tỉnh Vĩnh Phú và cũng là diễn đàn của những người yêu và sáng tác văn học nghệ thuật trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phú. Tập san Sáng tác Mới được in số đầu tiên vào năm 1973 với sự góp mặt của những tên tuổi như Xuân Diệu, Xuân Quỳnh, Nguyễn Đình Thi, Bằng Việt, Vũ Quần Phương... Minh họa thời kỳ đó là Họa sỹ Nguyễn Thọ và đôi lần là Nhạc sỹ Văn Cao...
Sau nhiều năm duy trì, Tập san Sáng tác Mới đổi tên thành Tập san Văn nghệ Vĩnh Phú, rồi tiếp tục đổi thành Đất Tổ. Đến năm 1997, khi tách tỉnh Vĩnh Phú thành tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc thì Tạp chí đã được Bộ Văn hóa, Thông tin cấp giấy phép xuất bản định kỳ mỗi tháng 01 số với hàng ngàn bản in, phát hành rộng rãi, phục vụ đông đảo bạn đọc ở cả trong và ngoài tỉnh.
Năm 2007, Tạp chí được UBND tỉnh Phú Thọ tách thành cơ quan báo chí độc lập trực thuộc Hội Văn học nghệ thuật Phú Thọ (nay là Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Phú Thọ). Lúc này, Tạp chí có bộ máy riêng biệt để thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Đây chính là một bước phát triển vượt bậc của Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ thể hiện sự quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất, nguồn lực, cơ chế của các thế hệ lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Phú Thọ dành cho văn học nghệ thuật và báo chí văn nghệ của tỉnh. Đồng thời, cũng đánh dấu sự nỗ lực của tập thể lãnh đạo, văn nghệ sỹ Phú Thọ và cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức Hội Liên hiệp VHNT tỉnh trong việc khẳng định vị thế của mình trên con đường phát triển chung của tỉnh cũng như của văn học nghệ thuật, báo chí của cả nước.
Năm 2022, Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ đã được Bộ Thông tin - Truyền thông cấp Giấy phép số 468/GP-BTTTT, ngày 10/10/2022 với 02 loại hình hoạt động là: Tạp chí In (xuất bản 02 số/tháng) và Tạp chí điện tử. Đây chính là niềm vui, niềm phấn khởi không chỉ của đội ngũ những cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đội ngũ làm báo văn nghệ mà còn là niềm vui, phấn khởi của toàn thể văn nghệ sỹ Phú Thọ. Qua đó, cho thấy báo chí văn nghệ thực sự đi vào đời sống, đã có những đóng góp tích cực trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước và địa phương. Đồng thời, góp phần khẳng định rõ vị thế, vai trò của văn học nghệ thuật và báo chí văn nghệ trong đời sống chính trị - xã hội của đất nước trong công cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.
Điều đặc biệt nhất của Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ là có đội ngũ cộng tác viên hùng hậu là 250 văn nghệ sỹ Phú Thọ thuộc 09 chuyên ngành cùng hàng nghìn văn nghệ sỹ trong cả nước. Trong số cộng tác viên hùng hậu đó, đại đa số là những cây bút kỳ cựu, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có nhiều người là các nhà văn, nhà thơ, họa sỹ, nhạc sỹ, nghệ sỹ uy tín không chỉ trong tỉnh mà còn trong cả nước. Đội ngũ văn nghệ sỹ Phú Thọ đã nỗ lực sáng tạo nên những tác phẩm chất lượng đăng tải trên Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ và các báo chí Trung ương, địa phương, qua đó góp phần tuyên truyền tốt nhiệm vụ chính trị của đất nước, góp thêm tiếng nói của mình trong việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam, tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”.
Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ nỗ lực thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội theo định hướng của Đảng và Nhà nước. Mỗi năm, Tạp chí luôn đẩy mạnh công tác tuyên truyền về các vấn đề chính trị, văn hóa - xã hội, an ninh quốc phòng; biển, đảo Việt Nam; Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ đổi mới; phụ nữ đất Tổ khởi nghiệp; nông thôn mới; các chỉ thị, nghị quyết quan trọng của Đảng về văn học nghệ thuật, báo chí; vấn đề đạo đức xã hội, vấn đề giáo dục; những gương sáng điển hình trong cuộc sống cùng những vấn đề Nhân dân quan tâm thông qua hàng nghìn tác phẩm ở những thể loại: truyện ngắn, truyện ký, ký, bút ký, tùy bút, thơ, nhạc, tranh, ảnh, kịch bản sân khấu, tin, bài phản ánh, giới thiệu.
Nhiều bài viết còn có tính phát hiện, phản biện xã hội mang hiệu ứng tốt cho độc giả, góp phần làm tốt đẹp thêm cuộc sống, hướng con người tới giá trị chân - thiện - mỹ. Tạp chí cũng có không ít các bài nghiên cứu chuyên sâu, phát hiện về các di sản văn hóa vùng đất Tổ, về các tấm gương kiên trung, anh dũng hy sinh, về những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, phong trào thi đua yêu nước có ảnh hưởng không chỉ trong tỉnh mà trong cả nước... Tạp chí luôn chú trọng các bài viết về vùng đất, con người Phú Thọ xưa và nay, tạo bản sắc riêng của văn học, nghệ thuật vùng Đất Tổ, giới thiệu tinh hoa văn học, nghệ thuật trong nước và thế giới để thu hút rộng rãi người đọc.
Tạp chí phát hành sâu rộng đến bạn đọc trên địa bàn tỉnh, các cơ quan, ban ngành, huyện, thành thị, 63 tỉnh thành trong cả nước, các xã ATK, điểm bưu điện văn hóa xã, trường học, các doanh nghiệp, khu dân cư, nhà văn hóa... Nhiều cơ quan, đơn vị, tập thể, cá nhân, trường học cũng đã mua Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ và yêu cầu được xây dựng chuyên trang và tổ chức các cuộc thi theo cơ chế đặt hàng.
Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ đã thường niên tổ chức được các hoạt động chuyên môn chiều sâu như cuộc thi, thực tế sáng tác, trại sáng tác, xuất bản ấn phẩm văn học nghệ thuật, ngày thơ, trưng bày tác phẩm nghệ thuật, tham gia Hội Báo xuân... để thúc đẩy văn nghệ sỹ sáng tác, tạo môi trường tốt cho văn nghệ sỹ cống hiến cho địa phương, cho đất nước.
Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ còn có chức năng là nơi đầu tiên phát hiện, bồi dưỡng các tài năng văn học nghệ thuật, qua đó tiếp tục tạo nguồn cộng tác viên tích cực cho Tạp chí và nguồn kế cận cho đội ngũ văn nghệ sỹ tỉnh Phú Thọ và Trung ương. Hàng trăm văn nghệ sỹ đã được Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ phát hiện, bồi dưỡng, đào tạo qua các lớp năng khiếu nay đã trở thành những nhà văn, nhà thơ, nhà báo, họa sỹ, nhiếp ảnh... có tiếng trong cả nước.
Năm 2023, thực hiện Kế hoạch triển khai Chiến lược chuyển đổi số báo chí tỉnh Phú Thọ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Tạp chí đã triển khai thực hiện công tác chuyển đổi số báo chí phù hợp với hoạt động, chức năng nhiệm của mình trong thời đại công nghệ 4.0, góp phần tuyên truyền quảng bá tác phẩm VHNT đạt hiệu quả cao hơn, đồng thời góp phần tuyên truyền quảng bá chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước thông qua các tác phẩm Văn học nghệ thuật.
Cụ thể, Tạp chí đã tập trung xây dựng các kế hoạch, chương trình để triển khai thực hiện công tác chuyển đổi số, làm từng bước, làm từ từ, vừa làm vừa học và rút kinh nghiệm. Tạp chí đã xây dựng Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ điện tử với các chuyên mục: Tin tức sự kiện, Đất Tổ Vua Hùng, Media, Văn học, Phê bình - Giới thiệu, Nghệ thuật, Bút ký văn học, Văn học cấp huyện. Sau gần 3 năm đi vào hoạt động, Tạp chí điện tử đã đăng tải khoảng 7.000 tác phẩm văn học, nghệ thuật, thông tin thời sự trên các lĩnh vực của đời sống xã hội; cập nhật, phản ánh đầy đủ các sự kiện chính trị, xã hội trọng đại của đất nước và của tỉnh, ngành, địa phương thu hút được hơn 3 triệu lượt truy cập.
Các nền tảng số của Tạp chí trên Internet như: Zalo, Facebook, Podcasd đã có kết quả bước đầu triển khai. Trang Zalo ngoài việc đăng tải thường xuyên các tác phẩm văn học nghệ thuật, các sự kiện chính trị, thời sự thì còn liên kết với Tạp chí điện tử để góp phần giúp độc giả tìm hiểu gồm sâu hơn những hoạt động văn học nghệ thuật. Đến nay, trang đã đăng tải khoảng 600 tác phẩm văn học nghệ thuật.
Tài khoản Facebook bắt đầu hoạt động vào cuối năm 2023. Đến nay, trangí đã đăng tải được trên 300 tác phẩm văn học nghệ thuật, tin, bài, tranh, ảnh của văn nghệ sỹ Phú Thọ. Đến thời điểm hiện tại, tài khoản Facebook đã thu hút hơn 350 lượt người theo dõi.
Kênh Podcasd của Tạp chí đã đăng tải được một số nội dung giới thiệu về tác phẩm, tác giả của văn nghệ sỹ Phú Thọ. Chuyên mục này đang tiếp tục được hoàn thiện để góp phần giới thiệu quảng bá tốt hơn nữa về mảnh đất, quê hương, con người Đất Tổ đến đông đảo công chúng bạn đọc. Các nội dung như infographics, long form… cũng được Tạp chí triển khai đi vào ứng dụng.
Trong thời gian thực hiện nâng cao, đổi mới chất lượng Tạp chí trong thời đại công nghệ 4.0, đơn vị đã phải nỗ lực rất nhiều, từ cơ sở vật chất, kinh phí và nhân sự cũng như những áp lực bên ngoài. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nhận thấy, để một tờ Tạp chí văn nghệ điện tử cũng như các nền tảng số của Tạp chí văn nghệ đứng được và ngày càng phát triển mạnh mẽ, ngoài sự quan tâm tạo điều kiện của cấp ủy, địa phương, của cơ quan chủ quản, thì ngoài yếu tố tiên quyết về tác phẩm, tin bài thì còn cần phải có sự quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, con người. Nhất là yếu tố con người vì đây là nền tảng số về lĩnh vực đặc biệt, đó là văn học nghệ thuật. Đội ngũ cán bộ của tạp chí phải từng bước vươn lên, am hiểu và bắt kịp với những thành tựu khoa học - công nghệ mới, đi liền với đó phải có lòng yêu mến văn học nghệ thuật thì làm việc mới mang lại hiệu quả tốt nhất. Đồng thời, cần mở các chuyên mục đặc biệt, đặc trưng để thu hút lượng lớn của độc giả truy cập.
Trong những năm tiếp theo, Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ sẽ tiếp tục nâng cao hiệu quả tuyên truyền trên tạp chí in, tạp chí điện tử và các nền tảng số trên mạng xã hội, qua đó góp phần thông tin văn học nghệ thuật, các hoạt động văn hóa tới đông đảo công chúng trong và ngoài tỉnh. Chuyển đổi số của Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ đang là những bước đi tuy không nhanh nhưng chắc chắn, kết quả hữu hiệu và có những phản hồi tích cực từ văn nghệ sỹ, độc giả. Tạp chí sẽ tiếp tục sử dụng thế mạnh sẵn có của mình, cũng như tranh thủ sự hỗ trợ từ cơ quan chủ quản, cơ quan chuyên môn để duy trì tốt hoạt động Tạp chí in, Tạp chí điện tử và các nền tảng số trên internet; tiếp tục đề nghị đầu tư, nâng cấp hệ thống hạ tầng, đội ngũ kỹ thuật công nghệ đảm bảo cho hoạt động; bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, phóng viên về kiến thức chuyển đổi số báo chí, thực hiện tác phẩm báo chí đa phương tiện trên nền tảng công nghệ số…
Tạp chí Văn nghệ Đất Tổ không chỉ là trí tuệ, công sức của đội ngũ những người làm báo văn nghệ Đất Tổ mà còn là tâm huyết, cống hiến của lớp lớp văn nghệ sỹ Phú Thọ trong 50 năm qua. Trải qua bao biến cố, thăng trầm, Tạp chí vẫn luôn được bồi đắp bởi giá trị sáng tạo của những văn nghệ sỹ Phú Thọ. Tạp chí chính là văn hóa, là tinh hoa chắt lọc từ tâm hồn của các văn nghệ sỹ. Vì Tạp chí là văn hóa, thì sẽ còn mãi cho hôm nay và mai sau./.