baophutho.vn Ngày 6/12/2012, tại Paris (Pháp), Kỳ họp thứ 7 của Ủy ban liên chính phủ Công ước UNESCO 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ được xướng danh trước gần 200 quốc gia và các tổ chức quốc tế, nhận được sự đồng thuận tuyệt đối và trở thành di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đó là thành quả của sự đoàn kết, sức mạnh trí tuệ tập thể cùng sự đồng lòng đưa tín ngưỡng linh thiêng của dân tộc bước ra thế giới.

Ông Nguyễn Tiến Khôi - nguyên Giám đốc Khu Di tích lịch sử Đền Hùng (giai đoạn 2005 - 2011), hiện là Chủ tịch Hội KHLS tỉnh, người có nhiều năm nghiên cứu về Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương.

Là người nặng lòng với quê hương và dành trọn tâm huyết nghiên cứu lịch sử, ông Nguyễn Tiến Khôi- Nguyên Giám đốc Khu Di tích lịch sử Đền Hùng (giai đoạn 2005 - 2011) vẫn còn nhớ rõ sự kiện trong tiến trình vinh quang đó. Nguyện ước đề cử Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là quyết tâm cao của lãnh đạo và nhân dân tỉnh Phú Thọ. Sau nhiều công trình nghiên cứu và hội thảo, trải qua quá trình lựa chọn khắt khe, công phu và kỹ lưỡng, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương thuộc loại hình di sản văn hóa phi vật thể - tập quán xã hội đã được Bộ VH-TT&DL trình Thủ tướng Chính phủ cho phép đệ trình hồ sơ vào tháng 3/2011.

Quá trình làm hồ sơ, ngay cả khi đã đề cử Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, vẫn còn một số ý kiến băn khoăn về sự biến đổi của tập quán này trong đời sống đương đại. Song tỉnh Phú Thọ và các nhà khóa học đã làm rõ lịch sử di sản và chứng minh được rằng, nước ta từ thế kỷ XIII - XIV (thời Lý - Trần), đặc biệt, thời kỳ nhà Nguyễn (thế kỷ XIX- XX) đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn, duy trì một số tập quán thiêng liêng gắn với truyền thuyết về nguồn gốc, tổ tông của dân tộc Việt Nam.

Hàng triệu đồng bào hành hương về Đền Hùng trong dịp Giỗ Tổ mùng 10/3 âm lịch năm Ất Mùi.

Trong câu chuyện của mình, ông Khôi nhắc lại những băn khoăn, lo lắng của các đồng chí trong Ban Chỉ đạo xây dựng hồ sơ năm đó. “Sự khác biệt về địa - chính trị, lịch sử văn hóa giữa các quốc gia, dân tộc là điều khiến mọi thành viên trong Ban Chỉ đạo lo lắng. Tôi cùng với các nhà nghiên cứu đã đến các nước có nét tương đồng với Việt Nam về văn hóa thờ cúng tổ tiên như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản để tìm hiểu, so sánh, đánh giá, củng cố luận chứng thuyết phục” - Ông Khôi chia sẻ.

Bằng quyết tâm của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, trách nhiệm và tâm huyết của các nhà khoa học, sự vào cuộc của các cấp, các ngành và sự đồng thuận, hưởng ứng của nhân dân, tập thể đã xây dựng bộ hồ sơ khoa học chặt chẽ, sâu sắc, có sức thuyết phục cao đối với các chuyên gia thẩm định quốc tế. Hồ sơ Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ không chỉ đáp ứng được cả 5 tiêu chí của một di sản văn hóa phi vật thể thế giới quy định tại Công ước 2003, mà còn được chuyên gia quốc tế đánh giá cao. Tiêu biểu nhất kể đến giá trị: “Việc ghi danh thờ cúng Hùng Vương góp phần vào việc nhận diện các hình thức thờ cúng tổ tiên đang được thực hành ở nhiều nước khác và khuyến khích các cộng đồng nhận thức được sự tương đồng, đồng thời nâng cao sự tôn trọng đa dạng văn hóa”.

Các xã, phường vùng ven núi Hùng rước kiệu về Đền Hùng.