Trong đời sống tinh thần của mỗi chúng ta, sách là sản phẩm văn hóa tinh thần, là kho tàng tri thức đóng vai trò rất quan trọng. Sách chính là người thầy vĩ đại, có tác dụng lớn đối với việc giáo dục nhân cách con người. Mỗi cuốn sách đều dạy cho chúng ta cách sống, cách làm người, hướng tới những giá trị nhân văn cao cả. Bởi các tác giả đã gửi gắm tâm tư, tình cảm, khát vọng, hướng tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống của chính mình đến mọi người, để từ đó giúp bạn đọc hiểu, cảm nhận và thay đổi bản thân. Có thể nói sách là những người bạn gần gũi chia sẻ mọi niềm vui, nỗi buồn và đọc sách đã trở thành một nhu cầu cần thiết không thể thiếu của mỗi con người.
     Ngày nay, dưới tác động của công nghệ 4.0 bùng nổ đã tạo ra làn sóng dữ dội, bao phủ và làm chuyển biến tích cực mọi lĩnh vực, ngành nghề của đời sống xã hội. Sự phát triển của CNTT và truyền thông đã làm thay đổi phương thức truyền tải, tiếp cận thông tin trong đó có sự ảnh hưởng mạnh mẽ tới văn hóa đọc, đó là xu hướng tất yếu của thời đại. Văn hóa đọc đã phát triển lên một trình độ cao hơn, bạn đọc không chỉ giới hạn ở sách, các tài liệu giấy truyền thống mà còn bao gồm nhiều dạng tài liệu số, hiện đại như sách, báo điện tử. Đây là cơ hội mới để phát triển văn hóa đọc trong thời hiện đại, đồng thời thuận tiện quản lý, lưu trữ, truyền tải, tìm kiếm thông tin theo hướng ngày càng hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có những tác động tiêu cực, ảnh hưởng không nhỏ tới văn hóa đọc của giới trẻ hiện nay, những thiết bị thông minh như máy tính, máy chơi game, điện thoại thông minh… dần lấn lướt các trò chơi truyền thống, thói quen đọc sách trong giới trẻ cũng dần bị mai một.
     Để lan tỏa niềm đam mê, thói quen đọc sách trong giới trẻ, năm 2019 Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát động Cuộc thi “ Đại sứ Văn hóa đọc” toàn quốc. Phú Thọ là tỉnh đã tổ chức tốt vòng sơ khảo cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc hàng năm.  Cuộc thi “ Đại sứ văn hóa đọc” thực sự là một sân chơi bổ ích, thiết thực dành cho lứa tuổi học sinh phổ thông trên địa bàn tỉnh trong suốt thời gian qua. Sức thu hút từ những trang sách nhỏ đã lan tỏa những thông điệp tốt đẹp về cuộc sống, phát triển tư duy khoa học, hình thành lối sống lành mạnh cho thế hệ trẻ. Từ năm 2019 đến nay, mặc dù Cuộc thi được triển khai trong thời gian ảnh hưởng của dịch Covid-19 nhưng vẫn thu hút được đông đảo học sinh tham gia và có sức lan tỏa rộng rãi, tính riêng từ năm 2019 đến năm 2022 số học sinh, sinh viên trên địa bàn tỉnh Phú Thọ tham gia cuộc thi là: 137.642 bài từ gần 300 trường phổ thông trên địa bàn toàn tỉnh tham gia. Nhiều  bài dự thi của các em gửi đến thật sự là những tác phẩm kỳ công được chăm chút tỉ mỉ, nắn nót trong từng nét chữ viết tay, cách trang trí bài bằng vẽ minh họa, in ấn cách điệu; chất liệu, hình thức thể hiện cũng đa dạng: bằng giấy màu, giấy bóng, gỗ, xây dựng video đầu tư công phu…v.v. Điểm nổi bật nhất của các bài thi là cảm nhận muôn màu, muôn vẻ của các em về những cuốn sách yêu thích, sự chia sẻ đậm chất trong sáng, hồn nhiên của lứa tuổi học trò; Những khám phá mới mẻ, trí tưởng tượng phong phú về đoạn kết của các câu chuyện được viết tiếp; Những dự định kế hoạch lan tỏa phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, những ước mơ hoài bão trong tương lai, có thể kể tới một số bài tiêu biểu đạt giải qua các năm như: Năm 2019 em Mai Minh Ngọc (lớp 4B- Trường TH Cổ Tiết - huyện Tam Nông) đạt giải ý tưởng khuyến đọc sáng tạo và có tính thuyết phục nhất vòng sơ khảo khi đưa ra ý tưởng “Phát triển tủ sách dòng họ Mai tộc” trong khu dân cư và cho đến nay tủ sách gia đình của dòng họ Mai Tộc vẫn là một trong những điểm sáng trong xây dựng phong trào tủ sách gia đình ở địa phương, tham gia vòng chung kết toàn quốc- Mai Minh Ngọc đạt 2 giải: Giải Nhì khối Tiểu học cơ sở và Giải chuyên đề ý tưởng khuyến đọc sáng tạo và có tính thuyết phục nhất. Năm 2020 em Trương Ngọc Diệp (lớp 4A1- Trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng- TP.Việt Trì), em Vũ Hà Mai Anh (lớp11G- Trường THPT Hùng Vương- TX. Phú Thọ) đều đạt giải Đại sứ Văn hóa tiêu biểu và Giải ý tưởng khuyến đọc sáng tạo và có tính thuyết phục nhất. Năm 2021 em Nguyễn Hải Âu (lớp 9C- Trường THCS Thọ Sơn-TP. Việt Trì) dành giải Nhất khối THCS toàn quốc, em Bạch Hải Hạnh (lớp 11N- Trường THPT Hùng Vương- TX. Phú Thọ) đạt danh hiệu Đại sứ văn hóa đọc tiêu biểu toàn quốc khối PTTH. Năm 2022 em Nguyễn Phương Thảo (lớp 8A2- trường THCS Lâm Thao- huyện Lâm Thao) đạt danh hiệu Đại sứ văn hóa đọc khối THCS và giải Kế hoạch phát triển văn hóa đọc ấn tượng nhất với hiệu quả mang lại cho các bạn nhỏ và nhân dân địa phương từ dự án đầy ý nghĩa “Nhà của Mọt” khi xây dựng tủ sách khu dân cư tại nhà văn hóa khu 10- Thị trấn Hùng Sơn, huyện Lâm Thao. Em Lưu quốc Vượng (lớp10C1- Trường THPT Chuyên Hùng Vương- TP.Việt Trì) đạt danh hiệu Đại sứ Văn hóa đọc khối THPT, tham gia vòng chung kết toàn quốc- Lưu Quốc Vượng vinh dự đạt giải A khối THPT…v.v. Các thí sinh tham gia cuộc thi đều là những học sinh chăm ngoan, học giỏi, đặc biệt có niềm đam mê với việc đọc sách, yêu sách và là những tuyên truyền viên lan tỏa những năng lượng tích cực, lan tỏa văn hóa đọc đến với bạn bè, thầy cô giáo, gia đình và xã hội. Những tác phẩm mà các em chia sẻ và cảm nhận là những cuốn sách truyền cảm hứng về lòng tin tưởng, ý chí nghị lực vươn lên, khơi dậy khát khao học tập, rèn luyện và cống hiến của các tác giả trong và ngoài nước như: “Thép đã tôi thế đấy” của Nikolai astrovsky, “Đời ngắn đừng ngủ dài” của Robin Sharma, “Sống như những cái cây” của Liz Marvin, “Yêu những điều không hoàn hảo” của Hae min,  “Tôi tài giỏi bạn cũng thế” của Adam Khoo, “Chiến binh cầu vồng” của Andrea Hirata, “Sống và khát vọng” của Trần Đăng Khoa, “Nơi ánh sáng không bao giờ tắt” của Bác sĩ Trần Quốc Khánh, “Câu chuyện từ trái tim” của Bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu…v.v. Phú Thọ luôn tự hào khi là tỉnh liên tiếp các năm tham gia vòng chung kết toàn quốc cuộc thi “Đại sứ Văn hóa đọc” đều dành giải cao; Năm 2023 tại Tổng kết 5 năm “Đại sứ văn hóa đọc” toàn quốc, Thư viện tỉnh Phú Thọ vinh dự được nhận Bằng khen của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho đơn vị có thành tích xuất sắc trong triển khai tổ chức Cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc” giai đoạn 2019-2022.

     Ông Mai Văn Miều - Khu 6 xã Quang Húc- huyện Tam Nông, bên tủ sách dòng họ Mai Tộc
     Văn hóa đọc không chỉ có ý nghĩa to lớn trong việc phổ cập những kiến thức, tầm hiểu biết của con người trong cuộc sống, mà quan trọng hơn chúng giúp hoàn thiện kỹ năng giao tiếp, phát triển trí tuệ cảm xúc, rèn luyện tư duy, nhân cách của con người. Các em yêu sách, ham mê đọc sách không chỉ là việc cần phải học để nâng cao kiến thức cho bản thân, mà đọc sách còn là cách để thư giãn, giải trí, trong những không gian riêng, tĩnh lặng, khi đọc sách các em được thỏa sức phiêu lưu trong trí tưởng tượng phong phú và hi vọng vào những hành trình mơ ước trong tương lai, tất cả những điều đó đến từ những trang sách nhỏ bé mà sâu sắc. Có thể nói Cuộc thi “ Đại sứ Văn hóa đọc” là hành trình viết tiếp những ước mơ, bởi chính từ sân chơi bổ ích lý thú này, đã tìm ra rất nhiều những đại sứ - những tuyên truyền viên nhí tài năng, các em đã biến những ước mơ nhỏ bé của mình thành sự thật, giữ những trang sách nhỏ bên mình là hành trang để tích lũy kiến thức, lập kế hoạch, xây dựng ước mơ tiến bước trên con đường tương lai phía trước.

Em Nguyễn Phương Thảo ( đứng thứ 3 từ trái sang)- Đại sứ Văn hóa đọc khối THCS năm 2022

     Khởi động một mùa “ Đại sứ Văn hóa đọc” mới lại bắt đầu, ngày 16 tháng 4 năm 2024, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ ban hành Kế hoạch Tổ chức Vòng sơ khảo Cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc tỉnh Phú Thọ năm 2024 tới toàn thể học sinh các trường TH, THCS, THPT trên địa toàn tỉnh, hi vọng các thí sinh năm nay sẽ tiếp tục nối tiếp những đam mê lan tỏa phát triển văn hóa đọc tới cộng đồng nhiều hơn nữa, góp phần xây dựng một xã hội học tập ngày càng phát triển. Để cuộc thi “ Đại sứ văn hóa đọc” thường niên trở thành một điểm sáng cho việc phát triển lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng nhất là đối với thế hệ trẻ, việc đầu tiên cần làm đó là phải hướng việc đọc sách trở thành một thói quen không thể thiếu của trẻ, một nét đẹp văn hóa trong cuộc sống của cá nhân, gia đình và cộng đồng./.

                                                                       Phạm Phương Thúy
                                                                     Thư viện tỉnh Phú Thọ