baophutho.vnLuật Căn cước năm 2023 được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6 ngày 27/11/2023, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024 giúp hoàn thiện pháp luật, đáp ứng thực tiễn về quản lý dân cư, cải cách hành chính, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số, xã hội số và phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp.

Tuy đã bắt đầu thi hành, nhưng vẫn còn nhiều băn khoăn, thắc mắc của người dân đối với các vấn đề liên quan đến Luật Căn cước. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, phóng viên Báo Phú Thọ đã có cuộc trao đổi với Thượng tá Nguyễn Quang Minh - Phó trưởng phòng Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh.

Thượng tá Nguyễn Quang Minh - Phó trưởng phòng Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh.

Phóng viên: Thưa đồng chí, từ ngày 1/7/2024 Luật Căn cước chính thức có hiệu lực với rất nhiều điểm mới. Xin đồng chí cho biết những điểm mới căn bản của Luật này?
Thượng tá Nguyễn Quang Minh: Luật Căn cước 2023 thay thế cho Luật Căn cước công dân 2014 có nhiều điểm mới. Đầu tiên, có thể thấy thay đổi tên của Luật, từ Luật Căn cước công dân đổi tên thành Luật Căn cước,“thẻ căn cước công dân” đổi tên thành “thẻ căn cước”. Chứng minh nhân dân (CMND) sẽ có giá trị sử dụng đến ngày 31/12/2024, tức là ngày từ ngày 1/1/2025 CMND sẽ không còn giá trị sử dụng nữa. Ngoài ra, những thẻ CCCD được cấp trước ngày 1/7/2024 vẫn tiếp tục có giá trị sử dụng đến hết thời hạn ghi trên thẻ.

Thứ hai, thông tin trên thẻ căn cước (TCC) có một số thay đổi: Bỏ thông tin quê quán, nơi thường trú, vân tay, đặc điểm nhận dạng, thay vào đó là thông tin nơi đăng ký khai sinh và nơi cư trú. Tên cơ quan cấp thẻ sẽ đổi từ Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an thành Bộ Công an. Bên cạnh đó, Luật bổ sung quy định thu thập thông tin sinh trắc học, quy định về việc tích hợp thông tin vào TCC; quy định cấp Căn cước điện tử.

Điểm mới nữa là Luật mở rộng đối tượng được thu nhận hồ sơ, cấp TCC cho công dân từ 0 đến dưới 6 tuổi, từ 6 đến dưới 14 tuổi; công dân Việt Nam không đủ điều kiện đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú nếu được cập nhật thông tin nơi ở hiện tại vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cấp Giấy chứng nhận Căn cước cho người Việt Nam, gốc Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch, đang sinh sống, làm việc trên đất nước Việt Nam từ 6 tháng trở lên tại đơn vị hành chính cấp xã hoặc đơn vị hành chính cấp huyện nơi không có đơn vị hành chính cấp xã. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên người dưới 6 tuổi được cấp TCC.

Thượng tá Nguyễn Quang Minh giải đáp thắc mắc cho công dân trong quá trình thu nhận hồ sơ làm căn cước.

Phóng viên: Đồng chí vừa nhắc đến việc cấp TCC cho người dưới 14 tuổi. Xin đồng chí nói rõ hơn về điểm mới này?

Thượng tá Nguyễn Quang Minh: Theo Luật căn cước, việc cấp TCC không chỉ dành cho công dân từ đủ 14 tuổi mà còn mở rộng đối với công dân dưới 14 tuổi cũng sẽ được cấp TCC theo nhu cầu.

Cụ thể, đối với công dân dưới 6 tuổi, người đại diện hợp pháp sẽ thực hiện thủ tục cấp TCC thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc ứng dụng VNeID và lựa chọn đơn vị tiếp nhận hồ sơ là cơ quan quản lý Căn cước nơi công dân đang cư trú. Trường hợp người dưới 6 tuổi chưa khai sinh thì người đại diện làm thủ tục cấp TCC thông qua các thủ tục liên thông với đăng ký khai sinh trên cổng dịch vụ công, ứng dụng định danh điện tử hoặc đi làm trực tiếp và cơ quan quản lý Căn cước, không thu nhận thông tin nhân dạng và thông tin sinh trắc học đối với người dưới 6 tuổi.

Đối với công dân từ đủ 6 tới dưới 14 tuổi, người đại diện hợp pháp thực hiện việc đăng ký thời gian và cơ quan tiếp nhận hồ sơ cấp Căn cước thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Công an, ứng dụng định danh quốc gia. Đồng thời, công dân từ đủ 6 tuổi đến dưới 14 tuổi cùng người đại diện hợp pháp đến cơ quan quản lý Căn cước theo thời gian, địa điểm đã đăng ký để thực hiện thủ tục cấp, đổi, cấp lại TCC.

Quy định cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi mang nhiều ý nghĩa quan trọng, góp phần bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng của công dân; phát huy giá trị, tiện ích của thẻ căn cước trong hoạt động của Chính phủ số, xã hội số.

Cán bộ phòng Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh thu thập sinh trắc vân tay của công dân dưới 14 tuổi.

Phóng viên: Một trong những nội dung được quan tâm trong Luật Căn cước là việc cấp Giấy chứng nhận căn cước cho những người Việt Nam, gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch. Xin đồng chí nói rõ hơn về nội dung này?

Thượng tá Nguyễn Quang Minh: Luật Căn cước quy định người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam là người không có giấy tờ, tài liệu chứng minh có quốc tịch Việt Nam và nước khác, không có thông tin trong cơ sở dữ liệu dân cư, nhưng có cùng dòng máu về trực hệ với người đã từng có quốc tịch Việt Nam (cha mẹ, ông bà, con cái...) được xác định theo nguyên tắc huyết thống.

Qua khảo sát, đa số đối tượng này là những người yếu thế như người di cư, cư trú không ổn định, là người dân tộc thiểu số, trẻ em, người nghèo, người sinh sống trên địa bàn biên giới, vùng sâu, vùng xa... Đến nay, trải qua nhiều thế hệ gồm cả con, cháu, nhiều người đã được sinh ra nhưng chưa được pháp luật thừa nhận, bảo vệ đầy đủ. Chưa kể nhiều cơ quan quản lý nhà nước không có bất cứ thông tin, dữ liệu gì về người gốc Việt Nam. Việc này gây ra rất nhiều khó khăn trong quản lý, nhất là trong bảo đảm an ninh, trật tự khi họ vi phạm pháp luật. Đồng thời đây cũng là cơ hội cho một số tổ chức, cá nhân cố tình lợi dụng vấn đề về nhân quyền để gây rối, gây mất an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Việc cấp giấy chứng nhận căn cước cho người người Việt Nam, gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch theo Luật Căn cước giúp đảm bảo quyền, lợi ích chính đáng của họ, tạo điều kiện cho họ được sinh sống ổn định, lâu dài tại Việt Nam, thuận tiện trong thực hiện giao dịch thiết yếu phục vụ cuộc sống. Giấy chứng nhận căn cước có thời hạn sử dụng 2 năm kể từ ngày cấp.

Rất đông công dân đã đến bộ phận tiếp dân của Công an tỉnh và các huyện, thành, thị để nộp hồ sơ cấp căn cước.