Từ xa xưa, sự học luôn được ông cha ta coi trọng với vị trí người thầy luôn nâng cao và tôn trọng. Ngày nay, sự học không chỉ được thực hiện trên lớp học, thầy truyền đạt kiến thức cho trò mà còn được mở rộng ra bởi sự tự học, tự tìm tòi sáng tạo của bản thân mỗi người. Điểm số không phải là mục tiêu cuối cùng của sự học mà chính là kiến thức. Kiến thức là nền tảng vững chắc giúp bản thân mỗi chúng ta vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, trở ngại trong công việc và mở rộng thêm tầm hiểu biết. Học tập là nhu cầu của toàn xã hội, là chìa khóa mở cửa tri thức giúp khai sáng nền văn minh của loài người. Ai ai cũng cần phải học, học từ trẻ đến già, học từ nhà đến trường và học cả ở những người xung quanh. Chính vì thế, xây dựng xã hội học tập và học tập suốt đời là hướng đến tất yếu của quá trình đào tạo. Nhận thức được điều đó, Đảng và Nhà nước ta đã luôn dành sự quan tâm và tạo điều kiện để người dân có thể học tập được mọi nơi, mọi lúc, mọi hoàn cảnh, trong đó việc đẩy mạnh học tập suốt đời trong các thư viện bảo tàng, trung tâm văn hóa đóng một vai trò đặc biệt quan trọng.
     Thực hiện Quyết định số 1520/QĐ-TTg ngày 09 tháng 12 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình “Đẩy mạnh các hoạt động phục vụ học tập suốt đời trong thư viện, bảo tàng, trung tâm văn hóa đến năm 2030”, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch số 2682/KH-UBND ngày 18 tháng 7 năm 2023 về việc triển khai Chương trình “Đẩy mạnh các hoạt động phục vụ học tập suốt đời trong thư viện, bảo tàng, trung tâm văn hóa đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Bên cạnh đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo, phát huy hoạt động học tập suốt đời trên địa bàn tỉnh: Kế hoạch số 53/KH-SVHTTDL ngày 19 tháng 5 năm 2023 về tổ chức Cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc tỉnh Phú Thọ năm 2023; Kế hoạch số 54/KH-SVHTTDL ngày 23 tháng 5 năm 2023 về việc tổ chức Hội thi "Thiếu nhi Đất Tổ kể chuyện, tuyên truyền, giới thiệu sách - hè 2023"; Kế hoạch triển khai thực hiện các nhiệm vụ “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2022, năm 2023; Công văn số 119/SVHTTDL-QLVH&GĐ  ngày 07 tháng 3 năm 2023 về việc triển khai công tác tuyên truyền và hoạt động hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023 trên địa bàn tỉnh Phú Thọ; Công văn số: 732/SVHTTDL-QLVH&GĐ ngày 29 tháng 09 năm 2023 về việc triển khai Kế hoạch tổ chức Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2023. Phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ ban hành Kế hoạch số 106/KHPH - SVHTTDL - SGDĐT ngày 30/12/2022 về việc triển khai công tác giáo dục truyền thống cho học sinh, sinh viên thông qua di sản văn hóa, năm thứ nhất (2022 - 2023); Kế hoạch số 65  /KHPH-SVHTT&DL-SGD&ĐT ngày 05 tháng 7 năm 2023 về tổ chức lớp truyền dạy hát Xoan cho giáo viên dạy âm nhạc khối Tiểu học trên địa bàn tỉnh Phú Thọ v.v…
     Căn cứ các kế hoạch, văn bản hướng dẫn của Trung ương và của tỉnh, các sở, ban, ngành và các huyện, thành, thị trên địa bàn tỉnh tổ chức tuyên truyền, lồng ghép nội dung Chương trình “Đẩy mạnh các hoạt động phục vụ học tập suốt đời trong thư viện, bảo tàng, trung tâm văn hóa đến năm 2030” vào các hoạt động của cơ quan, đơn vị; gắn kết chặt chẽ Phong trào “Xây dựng xã hội học tập” với Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, khuyến khích và hỗ trợ phong trào học tập, nâng cao trình độ văn hóa, nghề nghiệp của mọi người trong toàn xã hội. Tổ chức các hoạt động giáo dục, học tập, phục vụ trong các thư viện, bảo tàng, trung tâm văn hóa phù hợp đối tượng người sử dụng ở từng đơn vị, địa phương nhằm tạo điều kiện thuận lợi và cung cấp nhiều cơ hội cho người dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn được học tập thường xuyên, từ đó khuyến khích nhu cầu, thói quen học tập suôt đời, góp phần nâng cao trình độ dân trí, năng lực sáng tạo, kỹ năng lao động, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống.
     Đến nay, tỉnh Phú Thọ đã từng bước xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng, đổi mới phương thức hoạt động, phát triển mạng lưới thư viện, từng bước hoàn thiện, phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao. Việc đẩy mạnh các hoạt động học tập suốt đời trong các thư viện, bảo tàng,trung tâm văn hóa được các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo thường xuyên.

Ngày Hội sách được tổ chức Tại Thư viện tỉnh đã thu hút nhiều em học sinh tham gia 

Hệ thống thư viện từ cấp tỉnh đến cơ sở đã luôn chú trọng đổi mới phương thức hoạt động, mở rộng các dịch vụ, tăng cường hoạt động tuyên truyền, giới thiệu sách báo, triển khai các mô hình phục vụ đọc sách hiệu quả. Công tác luân chuyển, đưa sách báo về cơ sở được đẩy mạnh, giới thiệu rộng rãi trên các kênh thông tin đại chúng. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Đài Phát thanh -Truyền hình tỉnh, Báo Phú Thọ, Cổng giao tiếp điện tử mở chuyên mục “Sách hay cho mọi người”, “Giới thiệu sách”; nhiều bài viết được đăng tải trên báo, tập san trung ương và địa phương. Thông qua đó, góp phần quảng bá hình ảnh của thư viện, kích thích nhu cầu đọc của người dân. Đặc biệt đối với lứa tuổi học sinh, sinh viên, thư viện đã trở thành "trường học thứ hai", là cái nôi đào tạo nhân tài cho đất nước. Nhiều em học sinh là những bạn đọc gắn bó với thư viện nhiều năm đồng thời là những tuyên truyền viên tích cực trong việc giới thiệu, hướng dẫn người đọc lứa tuổi học sinh tới thư viện, giúp các em đạt được nhiều thành tích cao trong học tập, nhiều em đã đạt huy chương vàng, huy chương bạc trong kỳ thi quốc gia, quốc tế. Bên cạnh đó, đối tượng bạn đọc thiếu nhi luôn được Thư viện tỉnh quan tâm, chú trọng; tổ chức nhiều hoạt động phong phú thu hút các em đến với sách như: Tổ chức “Ngày  hội Sách Đất Tổ” hưởng ứng Ngày Sách và Bản quyền thế giới (23/4), Ngày Sách Việt Nam (21/4), nói chuyện chuyên đề về “Đọc sách để phát triển bản thân và thành công trong cuộc sống”; trưng bày tư liệu và thi xếp sách nghệ thuật, thi vẽ tranh theo sách; Hội thi “Thiếu nhi Đất Tổ kể chuyện tuyên truyền giới thiệu sách” hàng năm... Ngoài việc phục vụ tại trụ sở Thư viện tỉnh, Thư viện còn thành lập các trạm sách vệ tinh, đến nay Thư viện tỉnh Phú Thọ đã xây dựng và phục vụ 30 trạm sách vệ tinh trên địa bàn thành phố Việt Trì, luân chuyển trên 200 bản sách/ trạm/ lần luân chuyển.  Năm 2023, xây dựng 06 trạm sách mới tại trường: THCS Chí Tiên, THCS Đồng Xuân (huyện Thanh Ba); Tiểu học Chu Hóa, THCS Trưng Vương; Trung tâm Ngoại ngữ Vạn Phúc education; Tủ sách lớp học trưởng Tiểu học Gia Cẩm (T.P Việt Trì).

Một buổi đọc sách của các em thiếu nhi tại Thư viện tỉnh
Ảnh: Thư viện tỉnh

Bảo tàng Hùng Vương xây dựng, hoàn thiện các bộ sưu tập, tài liệu: Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, Hát Xoan Phú Thọ, Chủ tịch Hồ Chí Minh với Phú Thọ, lịch sử thời phong kiến, thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, chống đế quốc Mỹ, bộ ảnh, tư liệu về lịch sử Đảng bộ tỉnh, thành tựu kinh tế - xã hội của tỉnh, Phú Thọ với biển đảo quê hương, Hoàng Sa - Trường Sa chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc Việt Nam... Tổ chức trưng bày, giới thiệu di sản văn hóa nhân ngày Quốc tế bảo tàng 18/5 và ngày Di sản Việt Nam 23/11; khuyến khích và tạo điều kiện để bảo tàng tư nhân và phòng truyền thống cơ sở phát triển; khuyến khích và tôn vinh các tổ chức, cá nhân tham gia hỗ trợ xây dựng các chương trình giáo dục trong bảo tàng. Tổ chức gần 20 cuộc trưng bày chuyên đề kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước, của tỉnh phục vụ khách thăm quan nhân dịp Xuân Quý Mão 2023;  Trưng bày các hiện vật về Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ phục vụ du khách thập phương về giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng; Liên kết, phối hợp với ngành giáo dục tổ chức sinh hoạt, tìm hiểu lịch sử tại bảo tàng, di tích. Thông qua các hoạt động ngày càng đa dạng, bảo tàng đã trở thành trung tâm thông tin, là trường học và là địa chỉ văn hoá của công chúng, thực sự trở thành một thiết chế văn hóa - giáo dục truyền thống ngoài nhà trường; tạo lập không gian, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự học, tự nghiên cứu, tự trải nghiệm của cộng đồng cũng như khách tham quan; phục vụ yêu cầu tự học và quá trình học tập suốt đời của con người, cả học sinh lẫn các thế hệ đã trưởng thành, đáp ứng nhu cầu phổ biến kiến thức khoa học, nâng cao đời sống văn hoá tinh thần cho nhân dân.

Học sinh thăm quan và học tập tại Bảo tàng Hùng Vương
Ảnh: Bảo tàng Hùng Vương

      Hàng năm, Trung tâm văn hóa - Điện ảnh tỉnh và Trung tâm văn hóa các huyện, thị, thành đã tổ chức Lớp tập huấn Hát Xoan cho các câu lạc bộ hát Xoan và dân ca Phú Thọ; giáo viên âm nhạc các trường Mầm non, trường Tiểu học và Trung học cơ sở trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó, các câu lạc bộ thường xuyên sinh hoạt, truyền dạy những bài hát đã được tập huấn cho các thành viên trong câu lạc bộ; tổ chức tập luyện tham gia Liên hoan Hát Xoan và dân ca Phú Thọ phục vụ Giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội Đền Hùng; tổ chức giao lưu giữa các câu lạc bộ... Qua hoạt động của câu lạc bộ, xuất hiện các điển hình tích cực trong việc học tập suốt đời, hăng hái xây dựng phong trào văn hoá, văn nghệ.
     Các trung tâm văn hóa, nhà văn hóa, trung tâm học tập cộng đồng ở xã, phường, thị trấn và khu dân cư được đầu tư sửa chữa, xây mới và ngày càng phát huy hiệu quả. Hiện nay 100%  xã, phường, thị trấn có nhà văn hoá, trung tâm văn hóa, thể thao; nhà văn hóa kiêm hội trường; nhà văn hóa kiêm trung tâm học tập cộng đồng; 100%  khu dân cư có nhà văn hóa. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao ở cơ sở được tổ chức rất sôi nổi, thu hút đông đảo nhân dân tham gia. Toàn tỉnh hiện có 2.085 CLB thể thao, duy trì hoạt động nền nếp, thường xuyên; tiêu biểu như câu lạc bộ cầu lông, bóng bàn, bóng đá, bóng chuyền hơi, khiêu vũ, thể hình, võ thuật, thể dục dưỡng sinh, cờ tướng, xe đạp, yoga... Các nhà văn hóa đã tổ chức nhiều hoạt động mang tính chất giáo dục như: lớp học các môn năng khiếu; hội thi, hội diễn, sinh hoạt chuyên đề, hoạt động đọc sách, báo; tổ chức các lớp học chuyển giao khoa học, kỹ thuật; hội thảo với các nội dung đa dạng, phong phú về chính trị, thời sự, pháp luật, học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, theo dõi thời sự trong nước, quốc tế v.v...
     Mặc dù còn nhiều khó khăn, tuy nhiên hệ thống các thư viện, bảo tàng, trung tâm văn hóa trên địa bàn tỉnh đã tổ chức được nhiều hoạt động thiết thực, tạo môi trường để người dân thực hiện việc học tập suốt đời một cách hiệu quả, đóng vai trò quan trọng trong phong trào xây dựng gia đình văn hóa, gia đình học tập, cộng đồng học tập, xây dựng nông thôn mới.
     Để tiếp tục triển khai có hiệu quả Chương trình “Đẩy mạnh các hoạt động phục vụ học tập suốt đời trong thư viện, bảo tàng, trung tâm văn hóa đến năm 2030”. Trong thời gian tới, ngành Văn hóa sẽ tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh tiếp tục quan tâm xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị, bảo đảm nhân lực cho các thư viện công cộng, bảo tàng, trung tâm văn hóa, câu lạc bộ có đủ năng lực triển khai các hoạt động học tập suốt đời; tăng cường các biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các thiết chế theo hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa các dịch vụ; ưu tiên phát triển mạng lưới thư viện phục vụ nông thôn; đồng thời tăng cường đưa di sản văn hóa tới cơ sở thông qua các hình thức triển lãm lưu động, trưng bày chuyên đề, khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia hỗ trợ xây dựng các chương trình giáo dục trong thư viện, bảo tàng./.

 Nguyễn Hương - Phòng Quản lý Văn hóa và Gia đình