Nằm trên đường Trần Phú, bên bờ hồ công viên Văn Lang – trung tâm của  thành phố Việt Trì - Bảo tàng Hùng Vương được ví như một “cuốn sử bằng hiện vật” thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham quan, tìm hiểu và khám phá các giá trị độc đáo, riêng có về lịch sử, văn hóa của vùng đất Tổ cội nguồn.
          Ấn tượng về kiến trúc
  

          Được thiết kế mô phỏng theo kiến trúc nhà sàn Bắc Bộ, Bảo tàng Hùng Vương là sự kết hợp độc đáo giữa kiến trúc hiện đại với kiến trúc truyền thống đặc trưng của văn hóa Đông Sơn với bộ mái hình thuyền dốc 4 phía dán ngói đỏ, xung quanh có hàng cột chống trụ tròn, cao thanh thoát và cầu thang lên đặt ở mặt trước nhà… tạo nên một diện mạo bề thế mà trang nhã nổi bật trong hệ thống kiến trúc đô thị của thành phố Việt Trì.
          Bảo tàng Hùng Vương được khánh thành và đưa vào sử dụng năm 2014 với tổng diện tích 15.732 m² trong đó quan trọng nhất là nhà trưng bày được thiết kế gồm 3 tầng có diện tích sàn 9.000m² với nhiều hạng mục phục vụ tốt nhất cho công tác trưng bày theo hướng khoa học và hiện đại, được đánh giá là một trong những bảo tàng đẹp và hiện đại nhất khu vực các tỉnh phía Bắc.
          Phong phú về nội dung trưng bày
          Được đặt ở vị trí trung tâm của kinh đô Văn Lang xưa bởi thế Bảo tàng Hùng Vương mang trong mình cả một kho tàng lịch sử, văn hóa khá đồ sộ với hơn 12.000 hiện vật gốc tái hiện rõ nét lịch sử hình thành, phát triển của tỉnh Phú Thọ từ thời Hùng Vương dựng nước cho đến ngày nay.
          Không gian trưng bày của Bảo tàng được thiết kế mở với nội dung trưng bày phong phú gồm 3 phần:
          Phần 1: Trưng bày cố định, gồm 49 cụm mỹ thuật với 5 chủ đề:
          Thiên nhiên, con người Phú Thọ: Giới thiệu những nét đặc trưng về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, dân cư… giúp cho du khách có được cái nhìn tổng quan nhất về địa hình, địa mạo, vẻ đẹp thiên tạo cùng sự phong phú về văn hóa vật chất cũng như tinh thần của cộng đồng cư dân vùng trung du miền núi - Phú Thọ. 
 

 
          Phú Thọ thời kỳ tiền sử và sơ sử: Tái hiện sinh động cuộc sống của cư dân Việt cổ thông qua hệ thống hiện vật khảo cổ học từ giai đoạn văn hóa Sơn Vi, Phùng Nguyên Đồng Đậu, Gò Mun cho đến văn hóa Đông Sơn tương ứng với sự hình thành và phát triển của thời đại Hùng Vương cách ngày nay khoảng 4000 năm lịch sử.
          Phú Thọ trong thời kỳ Bắc thuộc và xây dựng quốc gia phong kiến tự chủ: Khái quát lịch sử đấu tranh giữ nước vĩ đại của nhân dân Phú Thọ trong suốt chặng đường từ 1000 năm Bắc thuộc đến các triều đại phong kiến Việt Nam của nhân dân Phú Thọ.
          Lịch sử chống ngoại xâm của nhân dân Phú Thọ: Khái quát lại chặng đường lịch sử của quân và dân Phú Thọ từ giai đoạn trước khi có Đảng cho đến cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền, trải qua hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ với những trận đánh đi vào lịch sử và kết thúc là những ngày tháng cùng nhân dân cả nước giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.
          Phú Thọ trong công cuộc đổi mới: Giới thiệu những thành tựu của nhân dân Phú Thọ trong thời kỳ khôi phục kinh tế, đẩy mạnh xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bước vào công cuộc đổi mới.
          Phần 2: Trưng bày chuyên đề: Đây là phần trưng bày có tính chất động, mang tính thời sự phục vụ nhiệm vụ chính trị của đất nước, của tỉnh, kỷ niệm những ngày lễ lớn…
          Phần 3: Trưng bày ngoài trời: Trưng bày cố định các hiện vật có kích thước lớn như: xe tăng, tàu chiến, máy bay… kết hợp hài hòa với cảnh quan thiên nhiên tạo cho khách thăm quan một không gian thư giãn, nghỉ nghơi trong hành trình thăm quan bảo tàng.
          Chính sự phong phú trong nội dung kết hợp với giải pháp trưng bày hiện đại (sử dụng các tổ hợp mỹ thuật và hệ thống ánh sáng phụ trợ) đã tạo nên những điểm nhấn sinh động, những đặc trưng rất riêng chỉ có trong không gian trưng bày của Bảo tàng Hùng Vương.
          Độc đáo về hiện vật
          Bảo tàng Hùng Vương với vai trò là “sứ giả lịch sử” nên nó mang trong mình không chỉ sự phong phú và đồ sộ về số lượng hiện vật mà ẩn trong đó là những hiện vật, những bộ sưu tập hiện vật hết sức độc đáo
          Đến với Bảo tàng Hùng Vương điều tạo sự khác biệt và gây ấn tượng đầu tiên với mỗi du khách đó là tổ hợp tượng Lạc Long Quân và Âu Cơ được đúc bằng đồng thau, cao 5,2 m sừng sững, uy nghi đặt trang trọng giữa gian khánh tiết. Sở dĩ Bảo tàng Hùng Vương chọn hình tượng Cha Rồng - Mẹ Tiên làm chủ đề tư tưởng xuyên suốt cả hệ thống trưng bày bởi đây là hình tượng mang dấu ấn nguồn cội thể hiện ước vọng ngàn đời về sự cố kết cộng đồng, hình thành biểu tượng về tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc. Đồng thời đây cũng là minh chứng rõ nét nhất khẳng định Phú Thọ là nơi đất gốc, là cội nguồn của dân tộc Việt Nam.
Là vùng đất cổ, Phú Thọ có một hệ thống các di tích khảo cổ học xuyên suốt từ giai đoạn văn hóa Sơn Vi, Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun cho đến Đông Sơn với hàng vạn hiện vật được tìm thấy trong các di tích khảo cổ học. Trong kho tàng hiện vật khảo cổ đó nổi bật lên bộ sưu tập Nha Chương bằng đá ngọc – đây là một sưu tập hiện vật quý hiếm bởi tính đến thời điểm hiện nay Nha chương mới chỉ được phát hiện ở tỉnh Phú Thọ tại 2 di chỉ khảo cổ học Phùng Nguyên và Xóm Rền. Số lượng Nha chương được phát hiện tại Việt Nam không nhiều, tổng số có 08 chiếc trong đó Bảo tàng Hùng Vương hiện đang lưu giữ 04 chiếc. Theo các nhà nghiên cứu công dụng của Nha Chương giống như chiếc Quyền Trượng dùng để điều động quân đội nó giống như “thượng phương bảo kiếm” hay lệnh bài biểu trưng cho quyền lực của vị thủ lĩnh, là báu vật của một bộ lạc tồn tại ở giai đoạn đầu của nền văn hóa Phùng Nguyên. Sự có mặt của những chiếc Nha Chương ở vùng đất cội nguồn của dân tộc càng chứng minh cho chúng ta thấy từ buổi bình minh của đất nước xã hội người Việt cổ đã hình thành một số thủ lĩnh có quyền lực chi phối một cộng đồng người, nhen nhúm các tiền đề phân hóa xã hội để hình thành nên nhà nước Văn Lang thời Hùng Vương trên vùng Đất Tổ.
Đến với Bảo tàng Hùng Vương du khách sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp tinh xảo và độc đáo của bộ sưu tập Nha Chương này.
          Một không gian hết sức huyền bí khơi dậy tính tò mò muốn được khám phá mà du khách không thể bỏ qua khi đến với Bảo tàng Hùng Vương đó là phòng trưng bày “Bí mật ngôi mộ cổ". Tại đây du khách sẽ hiểu thêm về đời sống vật chất và tinh thần của người Việt cổ thông qua những thước phim sống động và tận mắt khám phá bí ẩn phía sau 2 ngôi mộ cổ có niên đại cách đây 4000 năm được đặt trong tổ hợp mỹ thuật tái hiện lại địa tầng tự nhiên hết sức sống động giống như hiện trường khai quật. Có thể nói phòng trưng bày mộ cổ là nguồn tư liệu quý đối với những người muốn tìm hiểu nghiên cứu về lịch sử cư dân trên vùng đất cố đô Văn Lang xưa.
          Và còn nhiều nữa những hiện vật và bộ sưu tập hiện vật độc đáo như sưu tập đồ trang sức thời Phùng Nguyên, sưu tập trống đồng Đông Sơn, sưu tập đồ gốm qua các triều đại Lý, Trần, Lê, Nguyễn… mang giá trị lịch sử, văn hóa và thẩm mỹ được Bảo tàng Hùng Vương lựa chọn trưng bày phục vụ nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu về lịch sử, văn hóa vùng đất Tổ của các nhà nghiên cứu, khách tham quan trong và ngoài nước.
          Ấn tượng về kiến trúc – Phong phú về nội dung trưng bày – Độc đáo về hiện vật đó là những điểm tạo nên sự khác biệt giữa bảo tàng Hùng Vương với các bảo tàng khác, mang đến cho du khách những chải nghiệm cực kỳ thú vị, là một điểm không thể thiếu trong hành trình  về thăm miền quê di sản Phú Thọ.
          Bảo tàng Hùng Vương chào đón bạn!
                      

Nguyễn Mai Thoa
PGĐ. Phụ trách Bảo tàng Hùng Vương